29 maja 2025 roku w Nadbałtyckim Centrum Kultury – Centrum Św. Jana w Gdańsku, podczas Dnia Działających w Kulturze, poznaliśmy laureatki Nagrody Marszałka Województwa Pomorskiego – Nagrody Teodory.

Inicjatorem Pomorskiej Nagrody dla Liderek i Liderów Kultury – Nagrody Teodory jest Samorząd Województwa Pomorskiego, a jej organizatorem Nadbałtyckie Centrum Kultury w Gdańsku. Celem tego wyróżnienia jest uhonorowanie osób, które poprzez działania kulturalne budują pozytywną zmianę w swoich lokalnych społecznościach. Nagroda podkreśla rolę liderów i liderek, którzy inspirują, integrują społeczności i tworzą nowe przestrzenie dla kultury.

Patronką nagrody jest Teodora Gulgowska (1860-1951), wybitna liderka społeczna, która zainicjowała rozwój lokalnego rzemiosła we Wdzydzach.

Laureatki Pierwszej Edycji Nagrody Teodory

Zwyciężczyniami pierwszej edycji Nagrody Teodory zostały:

Ewa Orzechowska

Uzasadnienie: Za niesłabnącą czułość i pasję, z jaką otwiera przed dziećmi i młodzieżą świat natury, kultury, wspólnoty i wiary w siebie. Za prowadzenie od 18 lat grupy Brzozaki, która aktywizuje młodzież z Chośnicy poprzez teatr, film, działania interdyscyplinarne i międzypokoleniowe. Doceniono również odkrywanie i propagowanie lokalnej historii, tradycji i przyrody, a także dowartościowanie seniorów poprzez wysłuchanie ich opowieści i ocalenie pamięci.

O Ewie Orzechowskiej: Nauczycielka z międzynarodowym doświadczeniem, która po przeprowadzce do Polski zainicjowała i od 18 lat prowadzi w Chośnicy Grupę Brzozaki. Aktywizuje dzieci i młodzież z okolicznych wsi poprzez działania teatralne i kulturalne. Wspólnie z podopiecznymi odkrywa lokalną historię, kulturę kaszubską i bogactwo przyrodnicze. Efektem tych działań są m.in. kontynuowana od 2006 roku tradycja kolędnicza Gwiżdżów, liczne filmy i przedstawienia inspirowane opowieściami mieszkańców, a także projekty ekologiczne, np. "Nasze Mokradła - Nasza Przyszłość". Ewa Orzechowska jest również współzałożycielką Grupy Pomost, która realizuje integracyjne wymiany młodzieży afgańsko-kaszubskiej i czeczeńsko-kaszubskiej oraz wspiera ośrodki dla cudzoziemców. Dzięki jej inicjatywie i zaangażowaniu, życie kulturalne w małej kaszubskiej miejscowości zostało ożywione, integrując społeczność i inspirując młode pokolenie do twórczego działania oraz odkrywania piękna lokalnej ojczyzny.

Sulisława Borowska

Uzasadnienie: Za oddanie i mądrość, z jaką wspiera lokalne społeczności Kaszub, budując mosty między pokoleniami i otwierając przed ludźmi nowe drogi rozwoju, dialogu i twórczego działania. Doceniono jej umiejętność łączenia profesjonalizmu z praktycznym działaniem od podstaw, wzmacnianie potencjału kobiet, angażowanie młodych i aktywizowanie seniorów w projektach realizowanych m.in. w Kaszubskim Uniwersytecie Ludowym w Wieżycy, Uniwersytecie Ludowym dla Kobiet Aktywnych (ULKA), Akademii Dialogowania dla Młodych czy w ramach projektu Nestor 2.0. Wyróżniono również tworzenie przestrzeni do poznawania się i wspólnego działania osób o różnym doświadczeniu życiowym, a także świadome i efektywne reagowanie na potrzeby społeczne oraz wykorzystanie potencjału lokalnego.

O Sulisławie Borowskiej: Animatorka kultury, edukatorka dorosłych i trenerka z wieloletnim doświadczeniem, od dzieciństwa związana z Kaszubskim Uniwersytetem Ludowym w Wieżycy. Dzięki interdyscyplinarnemu wykształceniu i szerokim kompetencjom aktywnie działa na rzecz społeczności lokalnych, głównie na Kaszubach, aktywizując ich potencjał kulturowy i społeczny. Jest współtwórczynią innowacyjnych metod edukacji animatorek kultury, realizuje programy szkoleniowe dla seniorów (m.in. nominowany do nagrody REGIOSTARS 2023 projekt NESTOR 2.0), prowadzi warsztaty rękodzieła, organizuje plenery sztuki oraz inicjuje programy takie jak Uniwersytet dla Kobiet Aktywnych i Akademia Dialogowania dla Młodych. Od ponad dekady zaangażowana jest w Bytowskie Forum Animatorek Kultury oraz inicjatywy ETNO-TANK.PL. Jej praca przynosi widoczne, pozytywne zmiany w społeczności lokalnej, przyczyniając się do jej integracji, rozwoju kulturalnego oraz obywatelskiego zaangażowania.

Patrycja Blindow

Uzasadnienie: Za kultywowanie, wraz z Dagmarą i Urszulą Blindow, tradycji rodzinnej i rozwijanie jej poprzez nowe inicjatywy adresowane do coraz szerszej, różnorodnej społeczności. Za miłość do kina Żeglarz, które pełni rolę centrum kultury i spotkań lokalnej społeczności, jednocześnie przyciągając turystów. Doceniono ambitny, skłaniający do refleksji repertuar kina, działania edukacyjne, promowanie kultury i tradycji Kaszub, a także celebrowanie kontaktów z drugim człowiekiem. Wyróżniono również wytrwałe budowanie miejsca, które stało się sercem kultury na Półwyspie Helskim i w którym kino łączy ludzi, pielęgnuje tożsamość i przypomina o mocy wspólnych historii.

O Patrycji Blindow: Prowadzi Kino Żeglarz w Jastarni na Półwyspie Helskim – unikalne i ważne centrum kultury dla mieszkańców regionu. Od 1991 roku ośrodek ten z pasją jest prowadzony przez trzy pokolenia kobiet z kaszubskiej rodziny Blindow: Urszulę, Dagmarę i Patrycję, które traktują swoją działalność jako misję. Patrycja wraz z mamą i babcią prezentują ambitny repertuar i organizują liczne wydarzenia kulturalne, takie jak Dni Filmu Kaszubskiego, projekcje filmów po kaszubsku czy Baltic Surf Film Festival. Kino Żeglarz aktywnie uczestniczy w życiu społeczności lokalnej, promując kulturę i historię regionu. Fakt, że kino działa bez dotacji i pozyskuje środki ze zbiórek społecznych, świadczy o silnym wsparciu i poczuciu jego wartości wśród mieszkańców, dla których jest nie tylko miejscem projekcji filmowych, ale także przestrzenią spotkań i integracji.

Wyróżnienia

W tegorocznej edycji Nagrody Teodory wyróżniono także jedną osobę:

Czesław Hinc

Uzasadnienie: Za nieoceniony wkład w kultywowanie i popularyzację pomorskiej tradycji plecionkarskiej. Dzięki jego zaangażowaniu i pracy warsztatowej sztuka wyplatania przetrwała i wciąż trafia do kolejnych pokoleń. Doceniono wieloletnią działalność szkoleniową oraz pielęgnowanie idei Teodory i Izydora Gulgowskich, których był jednym z pierwszych uczniów. Jego praca to piękny przykład, jak z pasją można chronić i rozwijać dziedzictwo kulturowe regionu.

Uroczystość Wręczenia Nagród

Każda z laureatek otrzymała pamiątkową statuetkę Nagrody Teodory oraz gratyfikację finansową w wysokości 15 000 zł. Wyróżnione osoby otrzymały symboliczne statuetki oraz upominki.

Uroczyste wręczenie nagród odbyło się 29 maja 2025 roku w NCK - Centrum Św. Jana w Gdańsku. To wydarzenie było nie tylko okazją do nagrodzenia wybitnych osób, ale również do celebracji roli kultury w budowaniu silnych i świadomych społeczności.

Serdecznie gratulujemy wszystkim laureatkom oraz wyróżnionym! Ich praca jest dowodem na ogromny potencjał drzemiący w kulturze i na to, jak wiele mogą zdziałać osoby, które z pasją i determinacją angażują się w jej rozwój.