„Opowiedz mi swoje miasto” - wystawa 19. Bałtyckich Spotkań Ilustratorów

Termin: 11.10-8.12.2024, godz. 9.00-18.00

Wernisaż: 11.10.2024, godz. 19.00

Miejsce wydarzenia: NCK - Ratusz Staromiejski

Wstęp: wolny

Udogodnienia: na parterze

„Opowiedz mi swoje miasto” to ostatnia, polska odsłona międzynarodowego projektu „Telling the City”, zainicjowanego przez litewskiego partnera Vaikų Žemė, projektu wpisującego się  w program obchodów 800-lecia Wilna, które przypadły na 2023 rok. Oś projektu stanowi wystawa ilustracji współtworzona przez dwudziestkę artystek i artystów z czterech krajów bałtyckich: Litwy, Łotwy, Estonii i Polski. 

W listopadzie 2023 roku, w przestrzeniach Litewskiej Biblioteki Narodowej im. Martynasa Mažvydasa w Wilnie, otwarto pierwszy pokaz, w 2024 roku ekspozycja powędrowała w lutym do Estońskiego Centrum Literatury Dziecięcej, w maju do Łotewskiej Biblioteki Narodowej w Rydze (współorganizowana przez IBBY Latvia), a obecnie gości w Nadbałtyckim Centrum Kultury w Gdańsku.    

Pod naczelną kuratelą Justinasa Vancevičiusa z Vaikų Žemė reprezentację ilustratorską na wystawę „Telling the City” wybierała obsada kuratorska reprezentująca poszczególne kraje: Jolita Liškievičienė (LT), Silvija Tretjakova (LV), Ulla Saar (EST) i Anita Wincencjusz-Patyna (PL). Zaproszone twórczynie i twórcy mieli przygotować oryginalne prace specjalnie na ten pokaz. Nieograniczani w wyborze techniki, mieli odpowiedzieć realizacją plastyczną na jeden z dość otwartych interpretacyjnie wątków: miasto jako żywy organizm, codzienne i odświętne życie w mieście oraz miasta nieodkryte (utopijne i tajemnicze). Źródeł inspiracji mogli szukać zarówno w teraźniejszości centrów życia, jak i ich historycznych obliczach, a nawet futurystycznych.   

Największą siłą wystawy jest różnorodność stylistyczna i formalna prezentowanych prac, wynikająca także z wybranych przez grono autorskie technik artystycznych – na wystawie bowiem zobaczyć można obok najliczniejszych wydruków ilustracji zrealizowanych w środowisku cyfrowym, także prace oryginalne wykonane kredkami, pisakami, gwaszami lub akrylami na papierze, rysowane piórkiem i tuszem, kolaże łączone ze skanami, a nawet odbitki linorytnicze. 

Jeszcze większą różnorodność da się zaobserwować w warstwie konwencji obrazowej i samej treści. Obok monochromatycznych nokturnów, kolorowe kompozycje wieloelementowe przypominające projekty murali, obok komiksowo ujętych scen dynamicznego miejskiego życia, liryczne fantazje malarskie, obok popartowych wizji przyszłości ekspresyjne notatki reportażowe z hali targowej, obok modernistycznych wedut bajkowe ujęcia miast, w których głównymi bohaterami są istoty nieludzkie. Ruch, hałas, werwa i chaos sąsiadują z melancholią i wyciszeniem, choć propozycji tętniących dynamicznym pulsem znajdziemy tu jednak więcej.

Wśród twórców uczestniczących w wystawie są zarówno artyści o uznanym dorobku, przedstawiciele starszego pokolenia, średniego, jak i młodzi, ale nikt nie jest osobą debiutującą na polu ilustracji. Choć warto zwrócić uwagę, że w wypadku tej wystawy nie przyszło im projektować szaty graficznej do żadnej książki, do żadnego konkretnego tekstu – jeśli już, to do wyimaginowanej „wielkiej księgi życia miejskiego”, którą ostatecznie buduje 37 prac.

Polska odsłona projektu, zatytułowana „Pokaż mi swoje miasto”, poza samą wystawą, koncentruje się na Gdańsku i zurbanizowanym pejzażu pomorskim. Towarzyszy jej wydawnictwo Miasto:stop autorstwa Anny Stępniewskiej z projektem graficznym Maćka Blaźniaka, jednego z uczestników wystawy. Bohaterem tej książki aktywnościowej, swoistego przewodnika po Gdańsku, zwracającego jednocześnie uwagę na innych, nieludzkich  mieszkańców oraz istotność podejścia ekologicznego do funkcjonowania w tkance miejskiej, jest Trzmiel Mieszczuch ⬇️.

Czyje tak naprawdę jest miasto? Co może nam dać i co my możemy dać miastu od siebie? Zapraszamy do wielowymiarowej podróży po rozmaitych znanych i mniej znanych albo jeszcze nieodkrytych miejscach – od Paryża do Katmandu, od Rygi do Wrocławia, przez gąszcz dżungli miejskiej i nad brzeg morza, na szczyt wzgórza i do strasznej okolicy, na przyjęcie urodzinowe, do wspólnych zimowych igraszek i na zakupy w hali targowej!

Anita Wincencjusz-Patyna

W WYSTAWIE UDZIAŁ BIORĄ:
Ieva Babilaitė (LT), Maciek Blaźniak (PL), Katarzyna Bogucka (PL), Dominika Czerniak-Chojnacka (PL), Inga Dagile (LT), Ragne Hoog (EST), Simona Jurčiukonytė (LT), K2rte/Kärt Einasto (EST), Aušra Kiudulaitė (LT), Gosia Kulik (PL), Gundega Muzikante (LV), Aleksejs Naumovs (LV), Līva Ozola (LV), Anita Paegle (LV), Martynas Pavilonis (LT), Adam Pękalski (PL), Maria-Liisa Plats (EST), Ulla Saar (EST), Reda Tomingas (EST), Anna Vaivare (LV)  

  
Pomysłodawca: Justinas Vancevičius

Kuratorzy wystawy „Opowiedz mi swoje miasto”:   Jolita Liškevičienė, Silvija Tretjakova (LV), Ulla Saar (EST) i Anita Wincencjusz-Patyna, Anna Misiek (PL)

Trzmiel Mieszczuch. Agent do zadań specjalnych
aktywności dla dzieci (3+)

O zwyczajach trzmieli niewiele się mówi. Milczą na ich temat bajki i przysłowia. Pszczoły i mrówki chwalone są za swoją pracowitość, zaradność, dobrą organizację pracy. To fakt, że trzmiele nie produkują miodu, a ich domy są mało imponujące, jednak ich wartość dla środowiska i gospodarki człowieka jest bardzo istotna. Można powiedzieć, że są to agenci do zadań specjalnych. Gdy inne owady jeszcze śpią, uzbrojone w ciepłe futerko trzmiele zaczynają zapylać wczesnowiosenne kwiaty, a długie języczki pozwalają im dotrzeć także do roślin, które są niedostępne dla innych zapylaczy. Nie boją się niskich temperatur i – w przeciwieństwie do pszczół – mogą pracować przy niewielkich opadach deszczu. Nie straszny im nawet dość silny wiatr! Zapraszamy do zabawy! Słuchaj, wąchaj, rysuj, a gdy nadejdzie wiosna, przyglądaj się pierwszym pracującym trzmielom.

Podziękowania za inspirację dla Justinasa Vancevičiusa

Kuratorki wystawy edukacyjnej: Monika Konca, Natalia Szulga

Ilustratorzy biorący udział w wystawie:

✔ Katarzyna Bogucka
Polska  🇵🇱
Absolwentka Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu ze specjalizacją z grafiki. Początkowo zajmowała się ilustracją książek dla dzieci. W 2013 roku otrzymała Nagrodę Specjalną na Nami Island International Illustration Concours za książkę obrazkową NiiiC, była też wybrana do Wystawy Ilustratorów w Bolonii. W 2015 roku za wspólny project z Szymonem Tomiło Wytwórnik Kulinarny otrzymała wyróżnienie w kategorii Book&Seeds Bologna Ragazzi Award. Otrzymała również złoty medal podczas konkursu Satyrykon 2015 w Legnicy. Wykonuje ilustracje do rozmaitych czasopism, marek modowych i dla klientów komercyjnych. Zaprojektowała w Polsce kilka znanych murali. Prowadzi sklep z plakatami projektowanymi do wnętrz mieszkalnych. 
https://nioska.com/

✔ Dominika Czerniak-Chojnacka
Polska 🇵🇱
Ilustratorka, plakacistka; asystentka w Pracowni Ilustracji Wydawniczej na Uniwersytecie Artystycznym w Poznaniu. Dyplom z wyróżnieniem tejże uczelni. W 2016 roku obroniła dyplom w zakresie etnologii i antropologii kulturowej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, a w 2018 roku obroniła doktorat ze sztuk pięknych. Muzyczka instrumentalistka, edukatorka. Pomysłodawczyni i koordynatorka ogólnopolskiego projektu “Regał – spotkania z książką autorską”, który promuje niepublikowane książki. Prowadzi warsztaty dla dzieci. Współpracuje m.in. z wydawnictwami: Dwie Siostry, Albus, Egmont i Babaryba oraz z licznymi ośrodkami kultury. W 2019 roku za książkę dla najmłodszych Kominiarz/Piekarz została wyróżniona w konkursie BolognaRagazzi Award. Otrzymała GRAND JURY PRIZE na konkursie Ilustracji Ananas w trakcie Targów Książki w Pekinie. Laureatka stypendium rządowego Młoda Poslka 2020. Zdobywczyni III nagrody Międzynarodowego Biennale Plakatu w Mexico City (2022).
https://www.behance.net/czerniakzly

✔ Gosia Kulik 
Polska 🇵🇱
Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, dyplom z malarstwa, aneks z projektowania książek w 2012 roku. Autorka książek obrazkowych, powieści graficznych, ilustracji książkowych i ilustracji wydawniczej. Interesują ją aspekty narratologiczne sztuk wizualnych: związki, napięcia i paradoksy pomiędzy obrazami, a także między obrazami a słowami. Dwukrotnie zakwalifikowała się do Wystawy Ilustratorów na Targach Książki w Bolonii (2020 i 2021).
https://www.gosiakulik.com/

✔ Adam Pękalski
Polska 🇵🇱
Urodzony w Gdańsku, dorastał w Sopocie, obecnie mieszka w Gdyni, co czyni go 100%-owym mieszkańcem Trójmiasta. Dyplom z wyróżnieniem na Wydziale Malarstwa i Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku w 2000 roku. Przez 11 najlepszych lat życia pracował jako wykładowca na Uniwersytecie Bilkent w Ankarze, w Turcji, gdzie uczył projektowania graficznego I ilustracji na Wydziale Projektowania Graficznego. Obecnie jest asystentem prof. Tomasza Bogusławskiego w Pracowni Podstaw Projektowania Graficznego w gdańskiej ASP. Specjalizuje się głównie w ilustracji książkowej i projektowaniu graficznym. Jest autorem opracowania graficznego i ilustracji do ponad 20 książek dla dzieci, zarówno literatury pięknej, jak i non-fiction. 
https://artinvestor.art/adam-pekalski/

✔ Maciek Blaźniak

Polska 🇵🇱
Grafik, ilustrator i autor książek dla dzieci, laureat międzynarodowych nagród Red Dot Design Award i IF Design, a także polskich wyróżnień, w tym statuetki Must Have na Łódź Design Festival i srebrnej statuetki STGU. Ukończył z wyróżnieniem wzornictwo w Wyższej Szkole Sztuki i Projektowania w Łodzi. Od 2010 roku prowadzi studio kreatywne Ładne Halo w tym samym mieście. Tworzy ilustracje dla wielu polskich wydawnictw oraz ilustracje prasowe. Projektuje również aplikacje, identyfikacje wizualne i strony internetowe. W interdyscyplinarnych zespołach realizuje innowacyjne projekty edukacyjne na styku sztuki, nauki i technologii.
https://www.instagram.com/maciekblazniak/

Kärt Einasto (K2rte)
Estonia 🇪🇪
Ilustratorka i projektantka graficzna. Ma w dorobku projekty sneakersów, płyt muzycznych i książek, malowała uliczne mury oraz ilustrowała opowiadania dla dzieci. Jej styl jest pełen energii, z rozmachem używa rozmaitych form i kolorów. Inspiruje się kulturą anime, naturą, mitologią i sci-fi. Zaprojektowała kartkę na święta Bożego narodzenia dla prezydentka Estonii. Brała udział w wielu festiwalach street artu oraz w projekcie Tiny Books [Książeczki]. 
https://www.instagram.com/k2rte/

✔ Ragne Hoog
Estonia 🇪🇪
Ilustratorka, absolwentka ceramiki i grafiki Estońskiej Akademii Sztuk. W pracy artystycznej najchętniej wykorzystuje kolaż i wycinanki, łącząc je z innymi technikami. Jej prace oparte są na swobodzie w operowaniu różnymi powierzchniami, formami i kolorami. Wykonała ilustracje do estońskiego magazynu dla dzieci “Täheke” i literackiego czasopisma “Värske Rõhk”. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych, przygotowała jeden pokaz indywidualny.
https://www.instagram.com/ragne.hoog/?hl=am-et

Marja-Liisa Plats
Estonia
Ilustratorka i projektantka graficzna. Zilustrowała wiele książek dla dzieci, z których każda wyróżniała się stylem i techniką. Jej postacie są zabawne, dziwaczne i absurdalne. Książki przez nią ilustrowane są znane na świecie. W 2022 roku jej ilustracje do Luukere Juhani juhtumised wzięły udział w bolońskiej Wystawie Ilustratorów [Illustrators Exhibition]. Wiele książek z jej ilustracjami wygrywało konkursy na najpiękniejsze estońskie książki dziecięce, zostały także wpisane do katalogu White Raven. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych w Estonii i za granicą. 
https://marjaplats.com/

✔ Ulla Saar
Estonia 🇪🇪
Ilustratorka książek dla dzieci. Wiele z nich wygrywało konkursy na najpiękniejsze estońskie książki dziecięce. Jej książki wyróżniają się rozmaitością bohaterów. Zaskakują, śmieszą, mozna się z nimi utożsamiać. Głównie pracuje w środowisku cyfrowym, ale eksperymentuje też z innymi mediami. Brała udział w licznych wystawach zbiorowych w Estonii i za granicą. Projektowała ilustracje dla czasopism “Täheke”, “Hea Laps” and “Pere ja Kodu”. Nominowana do Astrid Lindgren Memorial Prize, a jej książka Lift została umieszczona w katalogu The White Ravens.

✔ Reda Tomingas
Estonia 🇪🇪
Litewska ilustratorka mieszkająca i pracująca w Talinie. Interesują ją zwierzęta, rośliny i kobiecość. Zilustrowała wiele książek na Litwie. Projektowała dla estońskich czasopism dziecięcych “Täheke” i “Hea Laps”. Jej książka Fotosintezė zwyciężyła w konkursie na najpiękniejsze książki litewskie w 2019 roku. Głównie używa mediów cyfrowych, ale także akryli, akwareli i kredek.
https://www.instagram.com/animals_in_dresses/

✔ Ieva Babilaitė
Litwa 🇱🇹
Absolwentka Wydziału Grafiki oraz arteterapii w wileńskiej Akademii Sztuk. Członkini Związku Artystów Litewskich oraz Litewskiej Skcji IBBY. Wykładowczyni na Wydziale Grafiki Akademii Sztuk w Wilnie. Przygotowała kilkanaście wystaw indywidualnych, brała udział w licznych wystawach zbiorowych na Litwie i za granicą. Prowadzi warsztaty twórcze i edukacyjne. Była kuratorką wystaw “Paper tradition and experiment” oraz “IMAGO! (Book Art Exhibition)”. Jest artystką wszechstronną, zilustrowała wiele książek dla dzieci i dorosłych, ma w dorobku także klika książek autorskich. Stara się wprowadzać nowe formy ekspresji do swoich prac graficznych, obiektów papierowych oraz książek dla dzieci. Jakość artystyczna i oryginalność jej prac zostały docenione wieloma nagrodami.
https://www.ievababilaite.art/

Inga Dagilė
Litwa 🇱🇹
Artystka książki dziecięcej i ilustratorka. Zdobywczyni nagród na tym polu. W 2003 roku zrobiła licencjat z grafiki w Instytucie Sztuki w Kownie, a w 2005 roku dyplom magisterski na Akademii Sztuk w Wilnie. Zilustrowała 10 książek, które podobają się dzieciom i na Litwie, i za granicą. Do ilustracji wykonanych na wystawę “Telling the City” dodała nowe i wzięła udział w konkursowej wystawie Illustrators' Exhibition. Prace – jako zwycięskie – zostały pokazane na głównej wystawie.
https://www.dagilis.lt/about-me/

✔ Simona Jurčiukonytė
Litwa 🇱🇹
Artystka - ilustratorka, projektantka graficzna, mieszka i pracuje w Wilnie. Ukończyła Akademię Sztuk w Wilnie; dyplom magisterski na Wydziale Grafiki. We współpracy z litewskimi pisarkami i pisarzami opublikowała kilka książek obrazkowych jako ilustratorka. Przedszkolna nauczycielka sztuki. Dla dzieci prowadzi również warsztaty twórcze i różne projekty edukacyjne. Komunikacja z najmłodszymi jest kluczowym elementem w jej własnym procesie twórczym. Wszechstronna artystka, która pracuje też w tradycyjnych technikach graficznych. Rozmaite tekstury i wielobarwność dominują w jej pracach. Brała udział w wystawach zbiorowych I projektach międzynarodowych.
https://www.instagram.com/simonajurciukonyte/

Aušra Kiudulaitė
Litwa 🇱🇹
Absolwentka malarstwa w Akademii Sztuk w Wilnie, która zwróciła się w stronę ilustracji książkowej po narodzinach drugiego syna. Jej międzynarodowa kariera rozkwitła wraz z książką Happiness is a Fox (tekst Evelina Daciūtė), dzięki której nie tylko stała się fenomenem na Litwie, ale też stała się rozpoznawalna na świecie. To poruszające dzieło zostało przetłumaczone na kilkanaście języków, ukazując jej odwagę artystyczną. Otrzymała nagrody: Mildred L. Batchelder Award oraz Global Lithuania Award za promocję Litwy na świecie. Dwukrotnie jej prace wybierane były na Międzynarodową Listę Honorową IBBY. Prowadzi warsztaty dla dzieci i kursy mistrzowskie dla profesjonalistów.
https://www.instagram.com/menulisyranulis/

✔ Martynas Pavilonis
Litwa 🇱🇹
Ilustrator i grafik. Jego prace były wielokrotnie publikowane za granicą, m.in. w Lürzer's Archive, gdzie pojawił się jako pierwszy artysta z Litwy w publikowanej co dwa lata liście 200 najlepszych ilustratorów świata. Z siostrą bliźniaczką, autorką tekstów, Indrė Pavilonytė opublikował dziewięć książek dla dzieci. Jego świat wyobrażony koncentruje się na naturze przedstawionej nocą i fantastycznych istotach. Jego opowieści i tajemnicze scenerie odbijają dziecięce lęki, nastroje i mroczny świat dziecięcych fantazji.
http://www.whitewhitedog.net/

Gundega Muzikante
Łotwa 🇱🇻
Uwielbiana ilustratorka łotewska, pracowała również dla czasopism dziecięcych, projektowała podręczniki, z sukcesem zadebiutowała na polu animacji. Na tle innych ilustratorów łotewskich wyróżnia się “puszystym” nakładaniem kolorów, dynamicznym ruchem i fantastycznymi maszynami o nieco staroświeckim charakterze. Różnorodność i ekspresja charakteryzują jej styl, a wypływają z bogatej wyobraźni. Tekst traktuje jak osobę, a swoje zadanie za każdym razem upatruje w zanurzeniu się w nim, zrozumieniu go, zaprzyjaźnieniu się z nim – a potem uważnym “ubraniu” w ilustracje tak, by mu pasowały jak najlepiej. Zilustrowała ponad 40 książek dla dzieci, brała udział w międzynarodowych wystawach, m.in. Biennale Ilustracji w Bratysławie, Golden Pen w Belgradzie i Biennale Ilustracji Europejskiej w Japonii.
https://latvianliterature.lv/en/illustrators/12

✔ Aleksejs Naumovs
Łotwa 🇱🇻
Malarz, ilustrator, profesor w Łotewskiej Akademii Sztuki. Jego spontaniczne, przepełnione emocjami i specyficzną atmosferą obrazy próbują uchwycić moment podkreślony naturalnym światłem. Ilustracje książkowe są podobne w stylistyce do jego malarstwa.
https://latvianliterature.lv/en/illustrators/13

Līva Ozola
Łotwa 🇱🇻
Artystka I ilustratorka. Studiowała grafikę na Łotewskiej Akademii Sztuki. Jej głównym polem aktywności jest ilustracja książkowa, choć uczestniczyła także w innych projektach. Jej ulubioną techniką są kredki pastelowe. Publikowała w Zvaigzne ABC, Jānis Roze apgāds i Liels un mazs.
https://latvianliterature.lv/en/illustrators/36

Anita Paegle
Łotwa 🇱🇻
Jej ilustracje można traktować jako maleńkie dzieła sztuki; od 35 lat przyciągają uwagę dziecięcego czytelnika. Zilustrowała ponad 40 książek, które były pokazywane na targach w Bolonii, Frankfurcie, Pradze, Londynie itd. Ilustrowała także dla dziecięcych czasopism, projektowała pocztówki, znaczki i monety kolekcjonerskie. Jej ilustracje ucieleśniają szczególny świat obrazów, który jest równoległy do tekstu, akompaniuje tekstowi, a nawet idzie poza tekst. To świat, w którym rytmy, dźwięki i melodie łączą się w synergii – tak jak w orkiestrze. Obecnie artystka pracuje wyłącznie w technice akwarelowej. Dla uzyskania odpowiedniej intensywności koloru nakłada od czterech do sześciu warstw farby, które pokrywa filigranem. Intrygujące detale mają zachęcać czytelniczki I czytelników do zatrzymania się i do refleksji. Regularnie nagradzana za swój niezwykle oryginalny styl.
https://anitapaegle.com/

✔ Anna Vaivare
Łotwa 🇱🇻
Architektka i ilustratorka, rysuje komiksy, umiejętnie wizualizując nawet najbardziej skomplikowane treści. Zilustrowała kilka książek dla dzieci. W 2017 roku miał miejsce jej debiut międzynarodowy – ilustracje do wiersza Julii Bird Now You Can Look (The Emma Press). Jej komiksy publikowano w czasopismach “Kuš!” i “Benji Knewman”. Brała udział w wystawach na Litwie i za granicą.
https://www.annavaivare.lv/