W ramach III Bałtyckiego Festiwalu Nauki zapraszamy na wędrówkę po fortyfikacjach nadbrzeżnych Zatoki Gdańskiej.

Wędrówka 1. odbędzie się w piątek 20 maja 2005 w godz. 15.00 – 18.00.
zbiórka uczestników przed wejściem do Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni, Bulwar Nadmorski
oprowadza Czesław Stefaniak

W PROGRAMIE:

Stanisław Flis - Fortyfikacje Zatoki Gdańskiej w archiwaliach / wykład

Czesław Stefaniak - O ekspozycji broni i uzbrojenia morskiego w Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni

Zwiedzanie 11. Baterii Artylerii Stałej (BAS) w Gdyni Redłowie

Fortyfikacje Zatoki Gdańskiej w archiwaliach
Umocnienia ochraniające głównie Gdańsk, a od XVII wieku broniące dostępu do kotwicowisk floty Polskiej, miały często charakter nietrwały. Były niszczone przez wojny i przez czas. Obiekty fortyfikacyjne z XIX i XX wieku także znikają bardzo szybko, bo w powszechnym odczuciu nie są uznawane za zabytki.Fortyfikacje broniące dostępu do portów: gdańskiego, puckiego oraz gdyńskiego były budowane zarówno przez samorząd miejski, ale i wojska polskie, francuskie, pruskie i niemiecki. W Archiwum Państwowym w Gdańsku zachowały się plany i mapy fortyfikacji zrealizowanych, projekty niezrealizowane, prace studialne, szkice, kosztorysy i korespondencja z budowniczymi. Zachowały się rozliczenia utrzymania wojska (w tym wypłaty żołdów) i obsadzenia fortyfikacji brzegowych, często ich wyposażenia i uzbrojenia, także plany oblężeń Gdańska z XVII i XIX wieku oraz raporty szpiegowskie z lat 1921-1939.Zapomniane, często niszczejące lub nieistniejące już fortyfikacje nadbrzeżne są świadkami burzliwej historii Pomorza Gdańskiego. Warto uświadomić sobie, że jako zabytki architektury militarnej powinny być chronione, archiwalia pełnią ważną rolę przy poznawaniu ich konstrukcji i losów.

11. Bateria Artylerii Stałej w Gdyni Redłowie
Okres po II wojnie światowej z powodu utrzymującego się napięcia w stosunkach międzynarodowych i rozbudową Polskiej Marynarki Wojennej charakteryzuje się szybkim rozwojem artylerii nadbrzeżnej w rejonie Zatoki Gdańskiej. Do obrony wybrzeża powołano jesienią 1946 r., 31. Dywizjon Artylerii Nadbrzeżnej z dowódcą kmdr ppor. Zbigniewem Przybyszewskim. W 1947 r. opracowano plan rozmieszczenia baterii i miejsca ustawienia dział. Pierwsza Bateria Artylerii Stałej (11. BAS) została zbudowana w latach 1947–1948, w Gdyni Redłowie. Wzorując się na baterii Laskowskiego z Helu, zaprojektowano dwupoziomowe stanowisko baterii z działobitnią i komorami amunicyjnymi pod nią. Zamontowano na niej cztery armaty morskie kalibru 130 mm uzyskane od Związku Radzieckiego w ramach reparacji wojennych. Głównym jej zadaniem była obrona portu i Bazy Głównej Marynarki w Gdyni, broniła również podejść do portu w Gdańsku.
11. Bateria Artylerii Stałej wchodziła w skład zbudowanego na wybrzeżu polskim (lata 1950 - 1959) systemu samodzielnych baterii uzbrojonych w działa morskie. W latach 70. następuje likwidacja systemu BAS, wprowadzono w zamian mobilne systemy artyleryjskie lub rakietowe.