Nadbałtyckie Centrum Kultury jest wśród kilkunastu partnerów międzynarodowego projektu miejskiego Urb Cultural Planning. Jego celem jest rozwój życia społecznego w rewitalizowanych dzielnicach nadbałtyckich miast. Narzędziem zmian są działania kulturalne. W Gdańsku działania te objęły Nowy Port i Stare Przedmieście.

Urb Cultural Planning to projekt unijny skoncentrowany na miastach regionu Morza Bałtyckiego i finansowany z programu Interreg Europa w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Projekt ma na celu rozwój i ożywienie kulturalne dzielnic zlokalizowanych poza ścisłym centrum życia miejskiego. Dla twórców i instytucji biorących udział w przedsięwzięciu najważniejsze są integracja społeczności lokalnych, wzmocnienie mieszkańców i ich aktywizacja w życiu społecznym. Liczą oni również na poprawienie komunikacji pomiędzy mieszkańcami a urzędnikami miejskimi.

W projekcie bierze udział łącznie 14 partnerów – organizacji kulturalnych i społecznych. Wśród nich znalazło się NCK. Oprócz tego do działania włączyło się 36 zrzeszonych organizacji pożytku publicznego z 8 krajów. Działania dotyczyły następujących miast: Ryga (Łotwa), Pori (Finlandia), Narskov (Dania), Wisaginia i Wilno (Litwa), Nykøbing Falster (Dania), Kilonia (Niemcy) oraz Gdańsk. W każdym z nich wybrano obszary lub dzielnice szczególnie potrzebujące ożywienia kulturalnego. W Gdańsku zostały nimi Nowy Port i Stare Przedmieście.

Gdańskimi koordynatorkami Urb Cultural Planning z ramienia NCK są Magdalena Zakrzewska-Duda oraz Katarzyna Szewciów.

Planowanie kulturowe

Planowanie przestrzeni publicznej to nie tylko kwestia estetyki. W ostatnich latach w urbanistyce niezwykle ważne stało się tworzenie przestrzeni opartych na zasadach zrównoważonego rozwoju. Miasto ma nie tylko zachwycać reprezentatywnymi budowlami w centrum, ale też być przyjazne mieszkańcom różnych dzielnic – także tych ulokowanych na obrzeżach. Dotyczy to przede wszystkim tych części miasta, które potrzebują rewitalizacji. Zrównoważony rozwój to także edukacja przestrzenna młodych i zapraszanie ich do uczestnictwa w zarządzaniu miastem.

Bazą do kolejnych działań w ramach Urb Cultural Planning jest mapowanie miasta. To metoda polegająca na dialogu z mieszkańcami. Jego celem jest poznanie ich potrzeb dotyczących wspólnej przestrzeni, a następnie tworzenie i wdrażanie wspólnie stworzonej wizji. Dzieje się to na zasadzie testowania różnych pomysłów. Na koniec w przystępnej formie tworzymy zestaw dobrych praktyk. Wszystkie etapy projektu oparte są o działania z zakresu kultury i sztuki. To bowiem kultura buduje miasto na różnych jego poziomach.

Zadania NCK w projekcie

Zakres wszystkich działań NCK w projekcie odzwierciedlają poniższe etapy:

1) Gaming – miasto w Minecrafcie

Gamifikacja jest ważną częścią Urb Cultural Planning. Miasta, które zgłosiły swój udział w tej części projektu to: Kilonia, Karlskrona (gra opracowana przez Uniwersytet w Skovde), Ryga i Gdańsk. Koordynacją działań zajął się Uniwersytet Inland w Norwegii. Ideą gamifikacji jest wykorzystanie elementów gry do rozwiązania zadań z życia codziennego, a w przypadku naszego projektu – także życia społecznego. W naszych działaniach gaming oparty jest o grę Minecraft. Inspiracją była akcja „Block by Block” organizowana przez ONZ (zobacz: https://www.blockbyblock.org/). Pokazała ona, że kultowa gra świetnie nadaje się do rozmowy o rozwoju miast, zwłaszcza w kontekście przestrzeni publicznych. Jednocześnie Minecraft okazał się idealnym narzędziem do włączenia w uczestnictwo młodych ludzi.

W ramach tej części projektu NCK wykorzystało specjalnie stworzony w świecie gry Minecraft model Starego Przedmieścia. Tak przygotowana gra została wykorzystana na zajęciach szkolnych. Uczniowie szkoły podstawowej nr 67 w Gdańsku, wykorzystując wirtualny świat, mogli wyrazić swoje emocje związane z przestrzenią swojej dzielnicy. Przygotowujemy kolejne działania łączące rzeczywistość Minecraftu z przestrzenią i lokalnym kolorytem Starego Przedmieścia. Efekty naszych prac dostępne są na www.gameofgdansk.eu.

Pilotażowy program gamifikacji ma być przedstawiony na międzynarodowej konferencji w ramach projektu Game of Cities: Culture, Participation, Democracy, której głównym organizatorem jest Samorząd Województwa Pomorskiego.

2) Rezydencje artystyczne

Urb Cultural Planning to również rezydencje artystyczne. Nadbałtyckiemu Centrum Kultury wyznaczono rolę koordynacji całości programu rezydencyjnego. Zadanie to wykonaliśmy z pomocą Aleksandry Grzonkowskiej – kuratorki i doktorantki ASP w Gdańsku. Ważną częścią tego etapu było zebranie od partnerów zidentyfikowanych przez nich potrzeb społeczności lokalnych. Zadaniem rezydentów była odpowiedź na te potrzeby poprzez zaproponowanie „skrojonych na lokalną miarę” działań artystycznych  i kreatywnych w przestrzeniach miejskich.

Na bieżąco zbieraliśmy dane i opracowaliśmy bazę online z informacjami na temat artystów i osób kreatywnych zaproponowanych do udziału w programie rezydencyjnym (czerwiec - październik 2019) w miastach partnerskich Polski, Niemiec, Finlandii, Łotwy, Litwy, Danii i Rosji (obwodu kaliningradzkiego). Następnie wsparliśmy merytorycznie partnerów w wyborze rezydentów. W kolejnym etapie kompletowaliśmy dokumentację (fotografie, filmy, wywiady, teksty) przebiegu rezydencji w poszczególnych miejscach. W rezultacie powstała e-publikacja w języku angielskim stanowiąca zapis dobrej praktyki, którą pragniemy się dzielić (Residencies Overview).

3) Dokument strategiczny „Road Map”

Kolejnym zadaniem NCK  w  projekcie jest opracowanie „Road Map” – dokumentu strategicznego umożliwiającego władzom lokalnym zastosowanie metodologii planowania kulturalnego w praktyce. „Road Map” to swoista mapa inspiracji do tworzenia efektywnej i zrównoważonej polityki rozwoju przestrzennego w oparciu o innowacje społeczne. Dokument powstaje we współpracy z wszystkimi partnerami Urb Cultural Planning: tworzony jest w języku angielskim, a następnie będzie przetłumaczony na  języki ojczyste Partnerów.  Pracę nad „Road Map” koordynują na zlecenie NCK eksperci z Towarzystwa Urbanistów Polskich, Oddział Gdańsk.

Informacje o zbliżających się wydarzeniach w ramach UCP znajdą się w aktualnościach naszej strony.

Więcej o idei Urb Cultural Planning w wywiadzie z Charlesem Landrym.

Strona www https://urbcultural.eu/

Strona Game of Gdansk: https://www.gameofgdansk.eu/