Emigracja – polska specjalność, w polskiej historii stałe zjawisko począwszy od Wielkiej Emigracji, emigracji za chlebem, poprzez przymusową emigrację (jak w 1968 r.) do emigracji z wyboru, w celu poprawy jakości życia, możliwości rozwoju. Według badań statystycznych ONZ Polska jest jednym z trzech spośród wszystkich krajów Europy, poza którego granicami żyje największa liczba ludzi w nim urodzonych.
Uchodźstwo, ucieczka, wygnanie, ciekawość świata – w każdym z tych przypadków to indywidualny ludzki los, osobista historia. Jaki ślad odcisnęło emigracyjne doświadczenie w biografiach poszczególnych osób? Czy więcej stracili czy zyskali? Co wnieśli w społeczeństwo i kulturę kraju, w którym się osiedlili? Co stracił kraj, który opuścili?
Zapraszamy na spotkania z emigrantami - wybitnymi osobowościami, żyjącymi na pograniczu kultur z własnego wyboru lub z konieczności historycznej.
Jesienna odsłona Festiwalu Kultur „Okno na Świat” obejmuje cykl różnorodnych wydarzeń. Debaty, wystawy, spotkania autorskie, warsztaty, filmy i prelekcje dotyczyć będą zjawiska migracji, szczególnie doświadczeń polskich i żydowskich w obrębie krajów skandynawskich. Wydarzenia odbywać się będą w historycznych wnętrzach Ratusza Staromiejskiego i Centrum św. Jana, oraz w nowoczesnej przestrzeni Patio na Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku.
PROGRAM:
WYSTAWY:
W Danii jestem. Imigranci w obiektywie Piotra Topperzera
Galeria NCK, 4-31 października 2019
Duński design. Fotografie ikon wzornictwa Piotra Topperzera
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku, Patio, 5-31 października 2019
Chleb i kanelbulle. Portrety polskich imigrantów w Szwecji
Centrum św. Jana, 8-24 października 2019
PIĄTEK - 4.10.2019
NCK - Ratusz Staromiejski
18:00-19:30 dyskusja „Życie i twórczość na emigracji”
Bogusława Sochańska, Włodzimierz Herman, Jacob Dammas i Maciej Zaremba-Bielawski w rozmowie z Martą Perchuć-Burzyńską
19:30-20:30 pokaz filmu „Statek” (1970), reż. Marian Marzyński
20:30 wernisaż wystawy „W Danii jestem. Imigranci w obiektywie Piotra Topperzera"
SOBOTA - 5.10.2019
NCK - Ratusz Staromiejski
14:00-15:15 spotkanie z Piotrem Mikołajczakiem, autorem książki „Zostanie tylko wiatr. Fiordy zachodniej Islandii”. Prowadzenie: Aleksandra Kozłowska
15:30-16:45 opowieść o życiu Polaków w Szwecji: Krystyna Romanowska i Tomasz Drapella. Prowadzenie: Maja Chacińska
17:00-18:30 spotkanie z Maciejem Zarembą-Bielawskim autorem książki „Dom z dwiema wieżami”. Prowadzenie: Aleksandra Kozłowska
18:30-20:00 opowieść o życiu poza krajem, duńskiej emigracji i Janinie Katz: Bogusława Sochańska i Włodzimierz Herman
20:00-20:45 pokaz filmu „Kredens” (2007) reż. Jacob Dammas
NIEDZIELA - 6.10.2019
Akademia Sztuk Pięknych, Patio
18:00-19:00 Piotr Topperzer i Włodzimierz Herman w rozmowie z Bogusławą Sochańską o tworzeniu na emigracji
19:00 wernisaż wystawy „Duński design". Ikony wzornictwa - fotografie Piotra Topperzera"
PONIEDZIAŁEK - 7.10.2019
Centrum św. Jana
18:00 pokaz filmu “Keep Frozen” (2016) reż. Hulda Ros Gudnadottir i Karolina Bogusławska
20:00 dyskusja po filmie: Karolina Bogusławska i Piotr Mikołajczak. Prowadzenie: Sebastian Jakub Konefał
WTOREK - 8.10.2019
Centrum św. Jana
18:00 pokaz filmu “Isoland” (2017) reż. Kuba Witek
20:00 dyskusja po filmie: Sebastian Jakub Konefał i Magdalena Kalisz
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE 4-5.10.2019
kiermasz literatury reportażowej i związanej z wzornictwem
kiermasz wzornictwa skandynawskiego - Szvedka Design
GOŚCIE:
Karolina Bogusławska
Historyczka sztuki i artystka, pedagog, producentka mieszkająca na Islandii od 18 lat. Aktywna na islandzkiej scenie performance, a także w islandzkim filmie i teatrze. Autorka tekstów publikowanych w polskich i międzynarodowych magazynach o sztuce. Obecnie jest właścicielką biura podróży i pracuje jako prywatny przewodnik. Pracowała jako asystentka reżyserki filmu dokumentalnego "Keep Frozen", zrealizowanego na Islandii.
Maja Chacińska
Doktor nauk humanistycznych w dziedzinie nauk o polityce, adiunkt w Instytucie Skandynawistyki na Uniwersytecie Gdańskim. W swojej pracy dydaktycznej i naukowej zajmuje się szeroko pojętymi mediami w krajach nordyckich. Prowadzi wykłady, które obejmują historię i analizę mediów oraz komunikację społeczną. Autorka książki o mediach skandynawskich.
Tomasz Drapella
Czterdziestolatek urodzony w Gdańsku, z wykształcenia inżynier budownictwa. Od 13 lat pracuje i mieszka w Szwecji, do której sprowadził rodzinę 11 lat temu. Szczęśliwy mąż i ojciec. Konsultant i koordynator projektów budowlanych. Zapalony żeglarz, narciarz, triathlonista. Uprawia biegi na orientację i interesuje się fotografią.
Jacob Dammas
Jacob Dammas urodził i wychował się w Kopenhadze jako syn uchodźców polsko-żydowskich z marca 1968. Po ukończeniu studiów magisterskich z komunikacji w Danii, Montrealu i Berlinie postanowił pojechać do Polski w poszukiwaniu starego rodzinnego kredensu, o którym nakręcił film „Kredens” (2007) w ramach Szkoły Filmowej Andrzeja Wajdy w Warszawie. Pierwszym pełnometrażowym dokumentem Jacoba to „Polish Illusions” (2013) w koprodukcji z ARTE, MDR, TVP i YLE. Zrealizował także krótki serial dokumentalny „Znikające rękodzieło” (2015-17) dla Muzeum Warszawskiej Pragi oraz polski odcinek międzynarodowego serialu dokumentalnego „199 Little Heroes” (2018)
Włodzimierz Herman
Reżyser i kierownik artystyczny Studenckiego Teatru Kalambur (1962–1968) i reżyser w Teatrze Polskim we Wrocławiu. W 1970 w związku z falą politycznego antysemityzmu w Polsce wyemigrował i osiadł ostatecznie w Danii, gdzie po okresie pracy reżyserskiej w Zurychu zrealizował ponad sto produkcji na scenach eksperymentalnych i w większych teatrach. Projekty artystyczne realizował w Teatrze Królewskim w Kopenhadze. Dla Teatru Radia Duńskiego przygotował słuchowiska na podstawie Szewców Witkacego i jednoaktówek Mrożka. Reżyserował w Nowym Jorku, Moskwie, Budapeszcie i w Szwecji.
Magdalena Kalisz
Z wykształcenia prawniczka i kulturoznawczyni - amerykanistka. Osiem lat spędziła poza Polską, podróżując i pracując głównie w branży turystycznej. Przemierzyła pięć kontynentów i zwiedziła ponad 60 krajów. W latach 2005 i 2006 mieszkała i pracowała w Húsavík na północy Islandii, pracując m.in jako przewodniczka na łodziach do obserwacji wielorybów.
Od kilku lat znowu mieszka w Polsce i współtworzy serię alternatywnych i subiektywnych przewodników „Ogarnij Miasto”. Pilnie śledzi polskie miasta, odkrywa w nich nowe zjawiska i trendy, fotografuje je i opisuje. Obecnie mieszka w Gdańsku i współtworzy nowe kreatywne miejsce - Sztukę Wyboru, która jest połączeniem kawiarni, księgarni, galerii sztuki i sklepu z polskim wzornictwem. Kreuje wydarzenia promujące kulturę, sztukę, literaturę i dizajn. Prowadzi spotkania autorskie, organizuje wystawy, warsztaty kreatywne oraz targi (m.in. Gdańskie Targi Książki).
Sebastian Jakub Konefał
Pracownik Katedry Wiedzy o Filmie i Kulturze Audiowizualnej na Uniwersytecie Gdańskim. Stypendysta Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji. Kurator kilku przeglądów kina islandzkiego w Polsce. Autor książek Corpus futuri. Literackie i filmowe wizerunki postludzi, Kino Islandii: Tradycja i ponowoczesność oraz Cinema of Iceland: Between Tradition and Liquid Modernity. Współautor haseł do Światowej Encyklopedii Filmu Religijnego oraz leksykonu Kino Nowej Przygodyi World Film Locations: Reykjavik. Redaktor naukowy monografii Anatomia wyobraźni, Powieści graficzne. Leksykon oraz współredaktor antologii Sacrum w kinie. Dekadę później. Lubi psy, komiksy i gry komputerowe.
Aleksandra Kozłowska
Przez kilkanaście lat dziennikarka i redaktorka Gazety Wyborczej. Od dwóch lat freelancerka; publikuje w Polityce, Przekroju i Tygodniku Powszechnym, współpracuje też z Muzeum Sopotu i Muzeum Emigracji w Gdyni. Stypendystka Miasta Gdańsk. Obecnie wspólnie z Mirellą Wąsiewicz pracuje nad reporterską książką o Polakach na Islandii. Podczas Festiwalu poprowadzi rozmowy z Maciejem Zarembą-Bielawskim i Piotrem Mikołajczakiem.
Piotr Mikołajczak
Ur. w 1983, współzałożyciel, wraz z Bereniką Lenard, strony Icestory.pl oraz współautor reportażu Szepty kamieni. Historie z opuszczonej Islandii. Publikował w „Angorze”, „Kontynentach” oraz na polskich i islandzkich portalach internetowych. Od 2019 roku jest właścicielem firmy IceStory oferującej nieszablonowe wyjazdy na północ Europy. Po przeprowadzce z Norwegii na Islandię zamieszkał w Reykjaviku.
Bogusława Sochańska
Ur. w 1955 r. polska tłumaczka i eseistka. Absolwentka filologii duńskiej na UAM w Poznaniu. Dyrektorka Duńskiego Instytutu Kultury w Warszawie (od 1999), wcześniej radca ds. kultury ambasady RP w Kopenhadze i wykładowca UAM. Tłumaczka z języka duńskiego Hansa Christiana Andersena (pierwszy przekład z języka duńskiego wszystkich Baśni i opowieści), Stiga Dalagera, Pieta Heina, Janiny Katz, Knuda Romera, Susanne Brøgger, Yahyi Hassana czy Ingera Christensena. Laureatka Nagrody Literackiej Gdynia w 2019 r.
Piotr Topperzer
Urodził się w 1948 roku we Wrocławiu. Od 1969 mieszka w Danii. W Polsce studiował języki obce, w Danii ukończył szkołę fotograficzną. Portretuje ważne postaci z duńskich środowisk twórczych i artystycznych oraz duńskie wzornictwo.
Maciej Zaremba-Bielawski
Dziennikarz i pisarz. W 1969, na skutek antysemickiej kampanii komunistycznych władz PRL, razem z matką i dwoma młodszymi braćmi wyemigrował do Szwecji. Początkowo pracował jako pracownik budowlany, operator dźwigu, salowy w szpitalu. Studiował historię filmu, a w 1988 ukończył historię idei na Uniwersytecie Sztokholmskim. Jako dziennikarz rozpoczął pracę w 1981, gdy pod pseudonimem Maciej Zaremba pisał reportaże na temat Solidarności i sytuacji politycznej w ówczesnej Polsce, które publikowały m.in. szwedzkie dzienniki „Dagens Nyheter” i „Expressen”. Wielokrotnie nagradzany za pracę dziennikarską i pisarską, m.in. nagrodą Polskiej Akademii Szwedzkiej, szwedzką Wielką Nagrodą Dziennikarską oraz Nagrodą im. Ryszarda Kapuścińskiego za reportaż literacki za Dom z dwiema wieżami.
PARTNERZY:
Duński Instytut Kultury
Ambasada Szwecji w Polsce
Akademia Sztuk Pięknych w Gdańsku